مطالعات و کارهای حداقلی یک مسلمان

بسم الله الرحمن الرحیم

به عنوان یک مسلمان و یک شیعة نسبتا مدعی فعالیت فرهنگی و فکری، حداقل­هایی هست که باید انجام دهیم:

• ·        خواندن یک دور ترجمة روان قرآن به همراه یا بدون همراهی متن عربی

لازم است در این مورد بر عنوان «حداقل» تاکید بیشتری کنم... با نگاه کردن چند ترجمه، و مطالعة جسته گریختة آنها، ترجمه بر اساس المیزان (سید محمد رضا صفوی) را پیشنهاد می­کنم. که قرآن هایی هستند در سایز پالتویی با رنگ قهوه­ای تیره، تحت عنوان «قرآن حکیم» و توسط نشر معارف به چاپ رسیده اند. بی شک، ترجمة استاد بهرام پور، استاد قمشه ای، آیت الله مکارم، استاد انصاریان، طاهره صفار زاده و... ترجمه­های خوبی هستند. اما این ترجمه با توجه به تفسیری بودنش، به درد مخاطبی می­خورد که بخواهد یک دور خالص، ترجمه­خوانی کند و با مفاهیم قرآن آشنا شود.

• ·        خواندن یک دور صحیفة سجادیه به عنوان تنها کتابی که به دست خود امام نوشته شده است.

در سند صحیفه، این راخواندم که امام خودشان به کتابت بخش اعظمی از آن پرداخته اند.

• ·        خواندن یک دور نهج البلاغه به همراه تدبر در ترجمه به عنوان کلام امیرالمومنین، اولین امام ما شیعیان

ترجمة آقای شیروانی، نشر معارف را بیش­تر از ترجمة مشهور و وارد استاد دشتی ترجیح می­دهم.

• ·        خواندن قصه های قرآنی و قصص الانبیاء و تاریخچة پیامبران

چه خوب است که این کار با آرامش و تدبر و عبرت گیری از قصه ها باشد. بین منابع، جست و جویی نکرده ام. اما کتاب خودم کتاب بسیار خوب و اغنا کننده­ای ست: قصه­های قرآن، ترجمة استاد مصطفی زمانی

• ·        خواندن تاریخ صدر اسلام

بعد از دانستن تاریخچه و قصص پیامبران، شایسته است، دربارة پیامبر خودمان حضرت مصطفی (ص)، هر چه بیشتر بخوانیم و بدانیم. محمد (ص) که بود؟ و چه شد که مبعوث شد؟ و بعد از آن چه دید و چه روزگاری بر او گذشت؟ بیش از 350 صفحه از کتاب «قصه­های قرآن» مربوط به تاریخ صدر اسلام است. اما به نظرم کافی نیست.

• ·        خواندن تاریخ امامت و سیرة پیامبر و ائمة اطهار

دربارة کتب تاریخ امامت چیز زیادی نمی­دانم. خلاصه آثار شهید مطهری را دارم. که در بحث اصول عقاید، می­توانم از کتاب سیره شان استفاده کنم. اما قبل از آن ان شاءالله کتاب قاف از یاسین حجازی را می­خوانم. و پس از آن، انسان 250 ساله از مقام معظم رهبری را.

بعد هم سر کتاب محبوبم خواهم رفت: «کتاب آه» مجددا از یاسین حجازی. و در این مرحله اگر لازم دیدم و احساس نیاز بیشتری برای عمیق شدن در این مطالب کردم، سراغ منابع و اساتید دیگر خواهم رفت.

• ·        خواندن خلاصة رسالة آموزشی در بخش احکام از مرجع تقلید

می­توان فایل پی دی اف رسالة آموزشی آیت الله خامنه­ای را از سایتشان دانلود کرد. لابد باقی مراجع هم چنین امکاناتی دارند یا به هر رو، می­توان از دفترشان سوال کرد و پرسید. البته در مرحلة اولیه ممکن است صرف دانستن و خواندن یک کتاب احکام کلی، کفایت کند و رسالة آموزشی زیاده روی محسوب شود.

• ·        آشنایی با ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی

در این زمینه، کتاب­های مشهور و در دسترس زیادند. باید از اساتید، سوال کنم.

#

تا اینجا تاریخ بود و قصه. آنقدرها فکر نمی­برد و مهارت های تفکر و تعقل لازم نداشت. رسم یک مسلمان بود و کلیات. در این میان، می­شود کارهای مسلمانانة دیگری را نیز پیش برد. حساب و کتاب نمازها و روزه­ها، گناه­ها و ظلم­ها و حلالیت­ها و نوشتن وصیت نامه. که کاریست شاید مشکل اما برکتش بسیار است. در این میان می­شود اگر واجبی بر گردن مانده، برایش برنامه ریزی کرد و با شیب ملایم و معقول در حد توان، ادا کرد.

داشتن خلوت و محاسبات روزانه، ماهانه و سالانه. یا در مواقع خاص سال، مثل نوروز، اعتکاف، شب های قدر و حتی تولد.

با تدوین نقاط ضعف و قوت و با رصد بر اخلاق و اعمال، و یک برنامه ریزی که همچنان باید شیب ملایمی داشته باشد، می­توان به اصلاح اخلاق و رفتار پرداخت. و طی چله ها، یا سالانه ها به نهادینه کردن یا اصلاح و تهذیب نفس، رسیدگی کرد. در این میان، کتب عرفانی و اخلاقی یا اساتید این حوزه، سخنرانی ها و کتابهای مربوطه، کمک کننده است.

در این مرحله، برای خودم دانستن و تلاش به محافظت از واجبات و محرمات را کافی میدانم. و چه بسا از عارفان و اولیاء الله، وارد است : «انجام واجبات، دوری از محرمات»

در زمینة گناه­شناسی، کتاب های آیت الله دست غیب، و آقای قرائتی را می­شناسم. و باید بپرسم که بهترینشان کدام است.

 در سیر و سلوک، کتاب غم عشق از آقای شوشتری را شاید هزاران بار خواندنم و بسیار مفید و کمک کننده بود. طی آن گام ها برای همچون منی، چندان هم کار راحتی نیست. اما ناممکن هم نخواهد بود. ان شاء الله.

 و در آستانة ورود به مباحث اعتقادی و اصول عقاید، خواندن و پیدا کردن مهارت تفکر نقادانه را بر خود واجب و لازم میبینم.

و در اینجاست که به خود اجازة ورود به سلسله مباحث و سیرهای مطالعاتی مختلف دیگر را خواهم داد.

زنگ تفریح این جدی خوانی ها، می­تواند مطالعه در زمینة علایق یا سلایق باشد. برای من، مطالعه دربارة هنر و مهارت تلاوت و ترجمه و مفاهیم قرآن، نوشتن و نویسندگی، رمان های برتر جهان و ایران و... است.

حوزه­های سبک زندگی، خانواده، کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی، سیر مطالعاتی فرهنگی شهید بهشتی، زندگینامه اولیاء الله و شهدا، سیر مطالعاتی فرهنگی رهبری، سیر مطالعاتی استاد طاهر زاده و شهید مطهری، کتب بیان معنوی از استاد پناهیان، کتب برگزیده ی مستشرقین و غربی ها، فلسفة کاربردی و منطق و دیگر موارد، چیزهایی هستند که در آینده باید برایشان برنامه ریزی کنم یا لا به لای امر، آن­ها را به مرور مطالعه کنم.